Instagram volgen onder werktijd en een reactie sturen op een werkmailtje in bed: werk en privé gescheiden houden is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar het is wel een stuk gezonder.
Tijdens je werkdag even een restaurantje uitzoeken, of de afspraak bij de tandarts verzetten. ’s Avonds thuis, na het eten, nog even je mailbox wegwerken en op zondagochtend nog even die rapportage in elkaar zetten. Bij veel mensen lopen werk en privé geregeld door elkaar.
Het werk en privé gaan in één moeite door. ‘Integreerders’ noemt een Fins onderzoek uit 2015 deze mensen. Naast deze integreerders zijn er de workaholics, die thuis veel bezig zijn met werk. Daarnaast heb je de ‘scheiders’, die werk en privé strikt uit elkaar houden.
Uit het Finse onderzoek blijkt dat de integreerders en de workaholics het minst gezond bezig zijn en de scheiders juist het gezondst. De Finse psychologe Ulla Kinnunen, die het onderzoek leidde, zegt: ‘Je hebt ontspanning en herstel nodig. Als je rollen thuis en op je werk steeds in elkaar overlopen, kun je thuis niet bijkomen van je werk.’
De valkuil van multitasken
De integreerder denkt efficiënt te zijn door te multitasken. Maar misschien is dat wel de grootste valkuil. Nog ‘even’ een zakelijk telefoontje plegen terwijl je de was uit de droger trekt. Het journaal kijken op je iPad, je mail checken en ondertussen in een spaghettisaus roeren.
Zelfs al krijg je alle taken gedaan die gedaan moeten worden, voldoening brengt het niet. Dat wat je gedaan hebt, heb je, voor je gevoel, niet goed genoeg gedaan.
Multitasken vindt plaats in dat grijze stukje tussen ‘efficiënt werken’ en ‘te veel hooi op je vork nemen’. Je kan dan sneller in de valkuil vallen van steeds meer ‘moeten’ van jezelf en drukker worden in je hoofd.
Niet echt aanwezig
Door je werk en privé te integreren ben je zowel thuis als op je werk er niet met volle aandacht bij. Met als gevolg dat je nergens écht aanwezig bent en verbinding kan maken. Je herkent het waarschijnlijk wel dat je nog even een werkmailtje wilt beantwoorden tijdens het koken en je kind, of partner je ondertussen een vraagstelt. Je bent er, maar eigenlijk ook nog niet. Wat je partner of kind zegt gaat langs je heen. Het helpt als je een mentale scheidslijn aanbrengt tussen je werk en thuis.
Niet allen je kind of partner kan balen van je slechte werk-privébalans, voor jezelf voelt het ook niet goed. Iedereen weet eigenlijk wel dat je er thuis of op je werk helemaal zou moeten zijn. Als je dat dus niet doet, kun je het gevoel krijgen dat je overal tekortschiet. Dat kan dan weer leiden tot een schuldgevoel opzichte van thuis én van je werk.’
Werk-privébalans: zakelijke blik
Misschien helpt het om te bedenken dat werk, hoe belangrijk ook, een rol is. Een van je verschillende rollen. Werk is uiteindelijk een afspraak: in 32 of 40 uur doe ik dit werk voor jou, voor dit bedrag. Een beetje overwerken kan best, maar als dat standaard is, moet je die afspraak herzien of op zoek gaan naar wat er aan de hand is. Je werk zakelijk bekijken, kan helpen. Waarschijnlijk denken veel scheiders zo, meer dan integreerders en workaholics.
Is het voor jou vanzelfsprekend om altijd maar beschikbaar te zijn voor je werk? En voel jij je verplicht om onmiddellijk te reageren als je manager je een bericht stuurt, ook al is het laat op de avond? Kom je anders misschien niet betrokken over?
Ik denk dat veel bedrijven helemaal geen 24/7-beschikbaarheid verwachten. Ze willen dat mensen goed presteren en werkplezier ervaren en zich niet schuldig voelen als ze niet aan het werk zijn.
Verwachtingen bespreken
Heb je het wel eens besproken wat je manager van je verwacht als hij of zij laat op de avond nog een berichtje stuurt? Of als er een spoedklus binnenkomt als jij al met je jas aan staat of je laptop wilde dichtklappen? Misschien stel jij wat betreft flexibiliteit en beschikbaarheid hogere eisen aan jezelf dan je baas doet.
Ook andersom is het goed om verwachtingen te bespreken: wat kunnen ze op je werk van jou verwachten? Zo maak je je eigen belastbaarheid onderwerp van gesprek.
Een goede werkbalans kan je creëren door afspraken te maken met jezelf, je collega’s, je manager en je partner. Hoewel werk en privé strikt scheiden het gezondst is, is dat niet voor iedereen realistisch. Nooit ’s avonds werken, of verkondigen dat na vijf uur je thuistijd ingaat, werkt nu eenmaal niet in elke baan.
Spreek bijvoorbeeld met jezelf af dat je maandag- en donderdagavond werkt en de andere avonden niet. Die avonden ga je iets doen voor jezelf: sporten of naar de film of iets anders. Een ander voorbeeld is om nadat je je laptop hebt dicht geklapt of thuiskomt niet meer op je telefoon te kijken tot na het avondeten. Zet je geluid uit, dan hoor je in ieder geval niet als je berichten krijgt. Deze voorbeelden van afspraken met jezelf zorgen voor rust. Je weet: de komende drie uur heb ik privétijd en die vul ik zelf in.
Werk-privé balans vinden
Zo zijn er allerlei afspraken met jezelf te bedenken. Maar: hoe ga je je daaraan houden? Het helpt om van tevoren te bedenken en op te schrijven wat je die dag gedaan wilt krijgen op je werk en thuis. Als je het op een papier zet, zit het in ieder geval niet meer in je hoofd. En kan je je focussen op één ding te gelijk, zonder dat het in je hoofd blijft malen.
Als je je taken af en weg hebt kunnen strepen van je lijstje, dan kun je je werk na je werkdag makkelijker loslaten. Dat vergt dus wel discipline.
Het helpt om elke dag opnieuw de keuze te maken om de werk-privébalans die dag zo goed mogelijk af te bakenen.
En wees niet te streng voor jezelf; de ene dag lukt het beter om de rollen uit elkaar te houden dan de andere dag. En soms lukt het twee of drie weken even niet en werk je ’s avonds nog door. Na zo’n drukke periode herpak je jezelf gewoon weer.’
Werk en privé scheiden
Ook voor de ambitieuze integreerders die veel ballen tegelijkertijd in de lucht houden is het aan te bevelen om werk en privé zoveel mogelijk te scheiden. Goed presteren op het werk gaat juist samen met thuis kunnen ontspannen of met andere dingen bezig zijn. Een moment hebben om fysiek, mentaal en emotioneel op te laden. Je werk profiteert ervan als je goed in je vel zit, net als je partner, kinderen en vrienden. Werk en privé gescheiden houden is voor iedereen het gezondst.
En weet: hoe vaker je bewust bent van het maken van afspraken met jezelf over een goede werk en privé balans, hoe beter je erin wordt. Als je het je lukt om de afspraken met jezelf na te komen dan krijg je een voldaan en prettig gevoel. Je voelt dat jezelf meer achter het stuur zit en bepaald waar jij je energie aan geeft.
Kan je wel een duwtje in je rug gebruiken om een betere scheiding aan te brengen in je werk en privé. Ik helpt je graag sneller je doelen te bereiken.
Bronnen: U. Kinnunen e.a., The role of work-nonwork boundary management in work stress recovery, International Journal of Stress Management, 2015
